Wirus vs bakteria? Testy CRP
Jesień i zima to okres przeziębień i grypy. Bardzo ważne jest, by odróżniać te dwa schorzenia. Jeśli nie mamy pewności czy u podłoża infekcji leży wirus czy bakteria, z pomocą przyjdą błyskawiczne testy CRP dostępne w Centrum Medycznym Salus. Wynik dostaniemy już po 5 minutach!
Przeziębienie jest łagodniejsze – objawia się najczęściej nieznacznie podwyższoną temperaturą, katarem i bólem gardła. Zazwyczaj nie ma poważniejszych konsekwencji. Nie wymaga też wizyty lekarskiej. Całkiem inaczej jest w przypadku grypy. Jej symptomy są bardziej dokuczliwe, a przebieg choroby gwałtowny. Objawy grypy to wysoka gorączka (powyżej 39oC), dreszcze, bóle mięśni i głowy. Towarzyszy im zazwyczaj kaszel, katar, czasem nudności. Grypa może doprowadzić do groźnych dla życia powikłań.
Jak się zarażamy?
Grypa przenosi się drogą kropelkową. Można się nią zarazić przez kontakt ze skażonymi przedmiotami. Ryzyko zachorowania zwiększa dłuższe przebywanie w bliskiej odległości (do 1,5–2 m) od chorego na grypę bez maseczki lub kontakt twarzą w twarz, kontakt bezpośredni z chorym lub ze skażonymi przedmiotami.
Ryzyko wzrasta też, kiedy przebywamy w dużych skupiskach ludzi w sezonie zachorowań na grypę, dlatego ważna jest właściwa higiena rąk, powstrzymywanie się przez dotykaniem twarzy i unikanie dużych skupisk ludzkich. To ostatnie może być trudne, szczególnie u dzieci uczęszczających do placówek edukacyjnych lub kiedy wykonujemy zawód wymagający kontaktu z ludźmi.
W poprzednim sezonie – do wiosny 2019 roku – odnotowano w Polsce ponad 2,6 miliona zakażeń, z czego prawie 10 tysięcy chorych trafiło do szpitala z powikłaniami. Z powodu powikłań zmarło 108 osób. Według szacunków World Health Organization (WHO) co roku na grypę i zakażenia wirusami grypopodobnymi choruje od 330 mln do 1,575 mld ludzi, z czego 3-5 mln osób cierpi z powodu jej ostrych objawów. Z powodu powikłań umiera od 500 tys. do miliona osób.
Jak się chronić przed grypą?
Najlepszym sposobem zapobiegania zakażeniu jest unikanie skupisk ludzkich w sezonie grypowym, jednak nie zawsze jest to możliwe. Dzieci i młodzież nie mają szans na odizolowanie się od rówieśników, ponieważ na co dzień przebywają w szkole i przedszkolu. Jednocześnie dzieci są grupą, w której regularnie odnotowuje się najwięcej zakażeń i zachorowań na grypę oraz zakażenia grypopodobne są dzieci (25-55% w zależności od sezonu epidemicznego). Liczba hospitalizowanych dzieci z powodu powikłań po przechorowaniu grypy jest wyższa niż liczba chorych dorosłych, dlatego Światowa Organizacja Zdrowia oraz Amerykańska Akademia Pediatrii zalecają szczepienia przeciwko grypie małych dzieci już od 6 m. ż.
Pediatra Joanna Góras, Centrum Medyczne Salus: W „okresie infekcyjnym”, który trwa od września do końca marca znacząco wzrasta liczba infekcji (głównie wirusowych) w populacji. Dotyczy to szczególnie dzieci uczęszczających do żłóbków, przedszkoli i szkół. Należy pamietać, że nie każda infekcja wymaga konsultacji pediatrycznej. Objawy sugerujące „zwykłe przeziebienie” nie obligują rodzica do wizyty w POZ. Nieobecność dziecka w szkole zgodnie z przepisami prawa usprawiedliwia opiekun prawny dziecka. Zwolnienie lekarskie nie jest potrzebne i nauczyciel nie ma prawa wymagać go od rodzica.
Przeziębienie trwa średnio 7-10 dni. Katar u małych dzieci mających trudności z prawidłowym usuwaniem wydzieliny z noska może trwać nawet do 2 tygodni. Niepotrzebne wizyty w przychodni narażają dziecko na nadkażenie i wydłużają łączny czas trwania infekcji. Na wizyty kontrolne należy rejestrować się zgodnie z zaleceniami lekarza. Warto zaznaczyć, że infekcji wirusowych (w tym przeziebienia) nie leczy się antybiotykami. Ich nadużywanie wpływa niekorzystnie zarówno na zdrowie konkretnego pacjenta, jak również na stan zdrowia całej populacji. Przypominamy również o punktualnym zgłaszaniu się na wyznaczone wizyty, gdyż bez współpracy ze strony pacjentów, personel medyczny nie będzie w stanie zagwarantować Państwu bezpieczeństwa. W czasie godzin wyznaczonych na profilaktykę dzieci zdrowych absolutnie nie przychodzimy z dzieckiem, którego objawy chorobowe mogą sugerować infekcję.
Jak leczyć grypę?
Organizm zwalcza wirusa sam, jednak trzeba mu pomóc – jak najwięcej odpoczywać i przyjmować dużo płynów. Objawowo można zbijać wysoką gorączkę, jednak leki nie mają żadnego wpływu na wirusa grypy. Choroba zazwyczaj ustępuje samoistnie po 3–7 dniach, ale kaszel i uczucie rozbicia mogą się utrzymywać do 2 tygodni po wystąpieniu pierwszych objawów. Niepokojące jest utrzymywanie się wysokiej gorączki powyżej 3 dni. Należy bezwzględnie udać się do lekarza, jeśli pojawiają się duszności i przyśpieszenie oddechu, sinica, krwioplucie, ból w klatce piersiowej i niskie ciśnienie tętnicze. Zaburzenia świadomości, utrata przytomności, patologiczna senność, nawracające lub utrzymujące się napady drgawek, znaczne zmniejszenie siły mięśniowej, porażenie lub niedowład to objawy wskazujące na powikłania ze strony ośrodkowego układu nerwowego. O ciężkim odwodnieniu z kolei świadczą zawroty głowy i omdlenia podczas próby wstania, nadmierna senność i inne zaburzenia przytomności, zmniejszona diureza (chory nie ma potrzeby oddawania moczu). Najpoważniejsze powikłania grypy to zapalenie płuc, niewydolność nerek, niewydolność wielonarządowa i wtórne zakażenia bakteryjne, mogące spowodować wstrząs septyczny. Część powikłań wymaga hospitalizacji, niektóre z nich kończą się na OIOM. Grypa może też wywołać zaostrzenie przewlekłych chorób, jak astma, przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) i zastoinowa niewydolność serca.
Najlepszą ochroną jest szczepienie
Tak jak we wcześniejszych sezonach epidemicznych, coroczne szczepienie przeciwko grypie zaleca się wszystkim osobom, które ukończyły 6. miesiąc życia, chyba że występują przeciwwskazania do szczepienia. Szczepienie najlepiej wykonać przed rozpoczęciem aktywności wirusa grypy w danej populacji, gdy tylko dostępna będzie szczepionka obowiązująca w danym sezonie. W CM Salus jest to druga połowa września. W tym sezonie producent opóźnił produkcję szczepionki, ponieważ nieco dłużej trwało ustalenie jej składu (zmienia się wraz z mutującymi wirusami co roku). Jeśli pacjent z różnych powodów nie mógł być zaszczepiony odpowiednio wcześnie, szczepionkę można podać w dowolnym momencie przez cały okres epidemiczny. Ponieważ wirus grypy mutuje i ewoluuje, co roku wytwarzana jest nowa szczepionka, a jej skład podaje WHO. Aby zaszczepić się przeciwko grypie, należy udać się do swojego lekarza rodzinnego, który od razu zakwalifikuje pacjenta do szczepienia (jeśli zdecydują się Państwo zakupić szczepionkę w przychodni) lub wyda receptę w celu zakupienia preparatu w aptece. Należy wówczas przetransportować preparat z apteki do przychodni w odpowiednich warunkach chłodniczych. Szczepienie wykonuje tylko wykwalifikowany personel medyczny. Koszt szczepionki to około 30-40 złotych. Jest refundowana dla osób powyżej 65 roku życia.
Przeciwciała wytwarzają się w organizmie dopiero od siódmego dnia po zaszczepieniu i chronią przed infekcją przez około 6-12 miesięcy. Warto jednak pamiętać, że szczepionka przeciwko grypie nie zabezpiecza przed przeziębieniem oraz infekcjami wywoływanymi przez inne wirusy oraz bakterie.
Zaszczep się, jeśli jesteś w grupie ryzyka
Szczepienie przeciwko grypie zaleca się wszystkim osobom, począwszy od 6 miesiąca życia, jednak najważniejsze są szczepienia w następujących grupach:
– zdrowe dzieci w wieku powyżej 6 m.ż.
– w wieku powyżej 50 lat; ponieważ w tej grupie znacznie zwiększa się liczba osób cierpiących na przewlekłe choroby układu sercowo-naczyniowego, oddechowego (w tym astmę), choroby nerek i wątroby, choroby neurologiczne, hematologiczne, metaboliczne (w tym cukrzycę).
– osoby z niedoborami odporności (w tym spowodowanymi leczeniem immunosupresyjnym lub zakażeniem HIV).
– osoby po przeszczepach organów.
– kobiety będące w ciąży lub planujące ją w trakcie sezonu epidemicznego grypy.
– dzieci i młodzież od 6 m.ż. do 18 lat, leczone przewlekle kwasem acetylosalicylowym
– pensjonariusze domów opieki społecznej, zakładów opieki zdrowotnej dla przewlekle chorych bez względu na ich wiek
– osoby otyłe, u których indeks masy ciała (BMI) wynosi ≥40
– osoby chore na nowotwory (badania kliniczne wykazały, że trójwalentne inaktywowane szczepionki przeciwko grypie są dobrze tolerowane i bezpieczne).
Wirus czy bakteria?
W jaki sposób szybko rozpoznać źródło infekcji? Najlepiej korzystając z oznaczenia poziomu CRP. Lekarze coraz chętniej zalecają przy infekcji to badanie. Co oznaczają te trzy literki?
CRP (białko C – reaktywne) jest wskaźnikiem stanu zapalnego w organizmie, wywołanego przez zakażenia bakteryjne, wirusowe, pasożyty, choroby układowe tkanki łącznej, zapalenia jelit i trzustki, ale też zawał mięśnia sercowego czy nowotwory złośliwe. U zdrowego człowieka poziom CRP wynosi 0-5 mg/l. W przypadku zakażenia bakteriami Gramm-ujemnymi (m.in. Salmonella, Escherichia coli, Helicobacter pylori) może osiągnąć nawet 500 mg/l lub więcej. Zakażenie bakteriami Gramm-dodatnimi (gronkowce, paciorkowce) lub pasożytami powoduje wzrost CRP do poziomu około 100 mg/l, natomiast wirusy podnoszą wynik do około 50 mg/l.
Stężenie CRP możemy szybko oznaczyć za pomocą testu dostępnego w Centrum Medycznym Salus. Test wykonuje się z krwi. W zestawie znajduje się automatyczny nakłuwacz. Po nakłuciu pobiera się krew do okna próbkowego. Wynik pojawi się po 5 minutach.
Po co oznaczamy CRP?
Badanie stężenia białka C-reaktywnego pozwala wcześnie wykryć zaburzenia prawidłowego funkcjonowania organizmu – często jeszcze zanim pojawią się odczuwalne objawy. Badanie daje możliwość zróżnicowania czy dana infekcja ma podłoże bakteryjne czy wirusowe. Jeśli nie jesteśmy pewni źródła infekcji, test pozwala ustalić czy wymagane jest leczenie inne niż objawowe. To z kolei pozwala uniknąć niepotrzebnego podania antybiotyków w przypadku infekcji wirusowej. Przeziębienie, grypę i znaczną większość wszystkich infekcji górnych dróg oddechowych u dzieci i dorosłych wywołują wirusy. A antybiotyk powinien być stosowany tylko w przypadku infekcji bakteryjnej, lek ten w żadnym stopniu nie działa na wirusy. Dlatego jeśli zgłaszamy się do lekarza z objawami infekcji, np. silnym bólem gardła, może on zlecić badanie CRP, by ustalić czy infekcja ma podłoże wirusowe, czy bakteryjne.
Szybkie wykrywanie anginy
W przypadku wątpliwości co do źródła infekcji pomocne mogą być także tzw. Strep A Testy, które służą do wykrywania paciorkowców, wywołujących anginę. Strep A Testy to szybkie testy pozwalające na samodzielne pobranie i zbadanie wymazu z gardła. Wykrywają antygeny bakterii z grupy Streptococcus typu A, czyli paciorkowca ropnego. Wykonanie testu jest całkowicie bezbolesne. Zaletą testu jest jego wiarygodność, szybkość oraz możliwość wykonania go w każdej chwili, bez konieczności oddawania próbki do laboratorium i oczekiwania 18-24 godzin na wyniki. Dzięki temu badaniu lekarz szybko oceni, czy należy podać antybiotyk, czy wystarczy leczenie objawów infekcji wywołanej wirusem. Testy dostępne są w Centrum Medycznym Salus.
Dodatkowe informacje i rejestracja pod numerem tel.: 74 640 44 44.
Leave a reply